To je zaključak projekta saradnika Nemačkog društva za spoljnu politiku (DGAP) Kornelijusa Adebara koji je razmotrio šta bi bilo da je Evropska unija uložila veće napore, prije svega finansijskim podsticajima, u opstanak Jugoslavije i njeno primanje u svoje članstvo.
“Zamislite kako bi Evropa mogla izgledati da se Federalna Republika Jugoslavija nije raspala, već, recimo, samo da je ostala bez prefiksa “Socijalistička””, navodi autor.
Životi stotine hiljada ljudi u BiH, Crnoj Gori, Hrvatskoj, na Kosovu, Makedoniji, Sloveniji i Srbiji bili bi pošteđeni, a SAD ne bi angažovale svoje vojnike u Evropi prvi put poslije Drugog svjetskog rata, navodi Adebar dodajući da bi Balkan mogao biti “bolje mjesto”, s čim se slažu i mnogi građani nezavisnih država nastalih iz SFRJ. Po tom hipotetičnom scenariju, Jugoslavija bi zatražila članstvo u EU 1991. i dvije godine kasnije počela pristupne pregovore zajedno s Austrijom, Finskom i Švedskom.
Ipak, zbog problema visoke nezaposlenosti, javnog duga i inflacije, kao i na nekonkurentne privrede, eurointegracije Jugoslavije bi bile nešto sporije. Jugoslavija bi na kraju vijeka postala članica EU zajedno s Mađarskom, Estonijom i Maltom, a zahvaljući ranom početku ekonomske traznicije, u zonu eura bi mogla ući zajedno s Grčkom.
Politika proširenja EU bi zbog tog hipotetičkog uspjeha Jugoslavije bila promijenjena – proces više ne bi bio geopolitički već zasnovan na zaslugama. Iz ovako zamišljenog razvoja, autor zaključuje da bi činjenica da postoji tranziciona zemlja poput Jugoslavije koja traži članstvo u eurozoni navelo “stare članice” da insistiraju na strožijoj kontroli ekonomskih politika članica što bi moglo spriječiti krize poput onih u Grčkoj i Španiji. Izbjegavajući rat na svom pragu, Evropska unija bi razvijala i drugačiju spoljnu politiku. Pošto ne bi bilo brutalnog rata u njenom dvorištu EU ne bi radila na zajedničkim odbrambenim snagama već bi se članice oslonile na NATO koji bi bio angažovan uglavnom izvan evropskih granica. Jugoslavija bi, s druge strane, kao jedna od osnivačica Pokreta nesvrstanih omogućila bolje odnose EU s novim silama u povoju poput Indije, Južne Afirke, Indonezije i Malezije, što bi bilo značajno preimućstvo za EU imajući u vidu specijalne odnose koje je imala s mnogim zemljama koje trpe posljedice kolonijalizma nekih drugih članica Unije.
Bivša država sa skoro 24 miliona stanovnika, bila bi peta najveća članica EU do ulaska Poljske, a na Evropskom savjetu bi imala više glasova od Holandije, Portugala ili Belgije. Ipak, Jugoslavija je imala šest republika. Mogući razvoj bi išao u pravcu da se Slovenija i Hrvatska udružuju s regionima poput Bavarske, Katalonije i Škotske u traganju za uticajem u Evropi i novčanim sredstvima.
Ekonomske i socijalne politike, poput zapošljavanja, migracija, socijalnog sistema bi uveliko bili određivani u Briselu, dok bi politike infrastrukture i saobraćaja, obrazovanja i kulture išle u regione, što očigledno ostavlja vladama članica manje nadležnosti. Težnja ka decentralizaciji u Jugoslaviji bi i u tom priotivčinjeničnom slučaju, ipak toliko jačala da bi se omogućilo izdvajanje jedne od republika, što bi predstavljalo presedan za independističke pokrete u starim članicam.
Mogući ishod bi bio da bi EU na kraju činilo više država manje i srednje veličine. Iz ovog hipotetičkog scenarija, Adebar izdvaja tri lekcije za aktuelnu Evropsku uniju. Prvo, EU bi se tranzicijom Jugoslavije i njenim prilagođavanjem za ulazak u zonu eura, bolje pripremila za krize u Grčkoj i Španiji. Drugo, Brisel bi imao znatno manje razvijenu bezbjednosnu i odbrambenu politiku, a više bi se fokusirao na globalnu spoljnu politiku s manje vojne snage nego danas. Treća lekcija ulaska cijele Jugoslavije u EU je više u formi pitanja: da li nacionalne države još određuju okvir za rješavanje izazova u Evropi u 21. vijeku?
Multietnička država članica sa slabom federalnom strukturom bi nagovijestila današnje debate o podrivanju nacionalnog suvereniteta poslije finansijske krize, povremene žalbe o otuđenju demokratije u Evropi ili pokretima za nezavisnost u Kataloniji i Škotskoj.
